TUNING W PIGUŁCE
OD MIELOCH RACING TEAM
CZĘŚĆ IV - WARIATOR, PASEK I KOREKTOR MOMENTU OBROTOWEGO
Jak zapewne zapamiętaliście z jednego z pierwszych artykułów, zadaniem wariatora jest zmiana przełożenia poprzez zmieniającą się średnicę, po której biegnie pasek napędowy. Działanie rolek i sprężyny korygującej moment obrotowy zostało opisane w artykule:
Wariator, rolki wariatora, sprężyna korygująca...
W tym rozdziale napiszemy co wydarzy się, jeżeli dokonamy zmian w pasku napędowym lub w kołach pasowych.
PASEK NAPĘDOWY
Pasek napędowy jest właściwie tym elementem, który „połyka” najwięcej mocy w naszym układzie napędowym. Poprzez tarcie na kołach pasowych i ciągłych ruchach walca pasek i koła pasowe nagrzewają się bardzo mocno. Tej utraconej tutaj energii brakuje nam potem w napędzie tylnego koła. Zaletą zatem jest utrzymanie możliwie najmniejszego tarcia. Za niskie jednak też nie może być. Pasek będzie się wtedy ślizgał i może przez to przenieść mniej siły napędowej z wału do przekładni. W przypadku tarcia bardzo dużą rolę odgrywa sprężyna korygująca moment obrotowy (omówiona w części 1). Jej twardość powinna tak zostać wybrana, żeby pasek się nie ślizgał. Tutaj ważną rolę odgrywa waga kierowcy oraz miejsce akcji skutera. Do wyścigów można dość dokładnie wybrać twardość sprężyny, ponieważ warunki podczas wyścigu wiele się nie zmieniają. Za to w ruchu ulicznym jeździ się zarówno po płaskim terenie jak i po wzniesieniach. Wtedy lepiej wybrać sprężynę o numer twardszą.
Od różnych producentów pochodzą różne paski napędowe, które na przykład są wzmocnione kevlarem. Sprawia on, że pasek jest bardziej wytrzymały i zwiększa wydolność, przez co wzrasta moc na tylnym kole (nie moc silnika!). Takie paski nie są co prawda tanie, jednak są niezbędne przy silnikach po tuningu. Paski oferowane są również w różnych długościach. Efekt jest bardzo prosty. Przykładowo: pasek przylega do przedniego koła pasowego (na wale korbowym) na możliwie najmniejszej średnicy, wtedy dłuższy pasek może powędrować na tylnym kole pasowym jeszcze trochę na zewnątrz. Przełożenie będzie krótsze, co jest zaletą przy przyspieszaniu na wąskich zakrętach i na starcie. Dłuższe paski mają jednak często jeszcze inną szerokość niż oryginalne paski i wtedy konieczna jest zmiana dystansu na wariatorze przy pomocy podkładek regulacyjnych. Tym jednak powinien zająć się fachowiec.
WARIATOR
Wariator, czyli część na wale korbowym, w której znajdują się rolki wariatora, posiada wiele elementów, które mogą zostać zmienione. Główną cechą jest średnica oraz bieg bieżni rolek. Jeśli wybierzesz wariator z większą średnicą, wtedy również większy będzie zakres ustawień, w których pracuje wariator. W połączeniu z odpowiednim, dłuższym paskiem możliwa jest wtedy także zmiana łącznego przełożenia.
Bieg bieżni rolek (kąt nachylenia) ma ogromny wpływ na zmianę liczby obrotów. Oryginalne wariatory są często tak skonstruowane, że liczba obrotów przy ruszaniu jest stosunkowo wysoka i w fazie przyspieszania znowu spada. Oryginalne silniki z szerokim użytecznym zakresem liczby obrotów dają sobie dobrze radę i producent może w ten sposób osiągnąć kompromis dla wszystkich warunków/sytuacji pracy skutera. Kompromis oznacza również to, że w każdym przypadku istnieje możliwość ustawienia wariatora do własnych potrzeb. Silnik po tuningu reaguje bardzo czule na zmiany liczby obrotów. Nic nie da jeśli szybko znajdzie się poza użytecznym zakresem liczby obrotów. Liczba obrotów powinna być zawsze możliwie stała. Także wtedy, gdy silnik osiąga swoja największą moc. Osłabienie przy ruszaniu można poprawić przy pomocy odpowiedniego sprzęgła lub twardszych sprężynek sprzęgła. Praktyka pokazała, że wielkość zastosowanych rolek wariatora ma także duży wpływ na sposób pracy wariatora. Trend zmierza do coraz większych rolek. Mają one wyraźnie mniejsze zużycie, działają płynniej, ponieważ ich powierzchnia jest bardziej gładka. Podczas gdy wariatory w Minarelli pracują z rolkami 15x12 mm, odpowiadające im wariatory wyścigowe są dostarczane z rolkami 16x13 mm. Piaggio stosuje już rolki 19x15,5 mm w wariatorach do skuterów 50cc.
TYLNE KOŁA PASOWE (KOREKTOR MOMENTU OBROTOWEGO)
Tylne koła pasowe tworzą grupę roboczą ze sprężyną korektora momentu obrotowego oraz sprzęgłem. Zmiany tutaj związane są z większym nakładem pracy.
Z reguły jako pierwsze wymienione jest ruchome koło pasowe. Dwie cechy koła pasowego są ważne: średnica i kąt talerza. Tak jak w przypadku wariatora, im większa średnica tym większy zakres ustawień. Jeśli wybierzesz większe koło pasowe to pasek (o odpowiedniej długości) powędruje dalej na zewnątrz. Przełożenie będzie wtedy mniejsze, co jest zaletą przy przyspieszaniu na wąskich zakrętach i na starcie. Przy większym kole pasowym należy uważać na to, żeby także nieruchome koło pasowe miało taką samą średnicę! Producenci części tuningowych mają w ofercie kompletne zestawy powiększonych kół pasowych wraz z pasującym do nich paskiem napędowym. Aby zapobiec łopotaniu paska, obróć je podczas gdy biegną oddzielnie lub razem.
Kąt talerza też można zmieniać. Koła pasowe w wyścigowych skuterach dysponują często dwoma różnymi ustawieniami, w których można ustawić koło pasowe. Gdy ustawienie przebiega płasko do osi obrotu, wtedy koło pasowe kręci się bardzo szybko. Takie ustawienie stosuje się w wyścigach na bardzo szybkich torach, aby szybciej przejść na wysokie przełożenia. Spadziste ustawienie pozwala kołu pasowemu obracać się wolniej. Takie ustawienie pomocne jest przy wąskich i krętych torach lub gdy poruszamy się głównie w ruchu miejskim.
Tak oto zrobiliśmy krótki i zwięzły przegląd wariatora. Istnieją jeszcze tysiące innych trików i sztuczek. Często trzeba po prostu próbować, próbować i jeszcze raz próbować. Pamiętaj, żeby nie zamęczać swojego sprzedawcy pytaniami jakie rolki będą najlepsze dla Twojego skutera. Doświadczenie jest tutaj najlepszym pomocnikiem.
Autor tekstu: Jerzy Mieloch sr
____________________________________________________________
Prawa autorskie MIELOCH MOTOCYKLE. Wszystkie prawa zastrzeżone.
_________________
Sklep internetowy z częściami i akcesoriami do skuterów / motorowerów / motocykli
WWW.SKLEP.MIELOCH.PLSzukasz części oryginalnych Aprilia / Derbi / Gilera / MBK / Peugeot / Piaggio / Vespa?
Jeżeli tak napisz na
oe@mieloch.pl !
Junior
