Miejsce, gdzie stosuje się te oznaczenia, to tak jak mówisz łożysko. Ale nadal nie wiem, jaka jest temperatura pracy tego łożyska w naszych silnikach. Bo możesz zastosować łożysko o oznaczeniu S00, ale jeżeli przekroczysz 120*C, to materiał straci swoje właściwości i będzie podatny na odkształcenie mimo, że to łożysko ma np. luz C4, który ma jeszcze wartość dodatnią i nie występują naprężenia. Czyli zniszczysz łożysko nie w skutek tego, że luz się skończył i łożysko zaczęło się zacierać, ale w skutek tego, że przestało być idealnie równe w środku (np. koszyczek się odkształci). Generalnie ja z oznaczeń o początku S wnioskuję, że im wyższa liczba jest po tej literce, tym bardziej jest ono odporne materiałowo na wysokie temperatury.
No ale ok, załóżmy, że temperatura łożyska nie przekroczy 120*. Jeżeli nie przekracza 120*C, to ja jestem w stanie nawet założyć, że nie przekroczy 100*C i obliczę rozszerzalność cieplną dla żelaznej kulki łożyska, która ma - strzelam (nie mierzyłem, siedzę przy kompie teraz) - równe 5mm średnicy w temperaturze 20*C. Zakładam, że nie przekroczy 100*C, bo dla żelaza tylko do takiej temperatury rozszerzalność jest liniowa. Potem rozszerzalność przestaje być liniowa i wydaje mi się, że raczej gwałtowniej zaczyna wzrastać niż wcześniej. Obliczam to ze wzoru na współczynnik rozszerzalności objętościowej. W temperaturze 20*C objętość kulki wynosi około 65,44984695 mm^3. W temperaturze 100*C objętość wzrasta liniowo do wartości 65,50744281 mm^3, co oznacza, że teraz średnica kulki ma 5,0015mm. I to narazie jesteśmy w 100*C, a co, jeżeli temperatura jeszcze urośnie? Ja teraz strzelam, że kulka urośnie nawet do wymiaru średnicy 5,004mm, co stanowi ok. 100,1% wartości początkowej (5mm). Czyli wyszło, że wzrost średnicy wynosi 4 mikrometry. Norma ISO 5753:1991 mówi, że dla średnicy wewnętrznej łożyska 18-24mm luz promieniowy wewnętrzny C3 wynosi 13-28 mikrometrów, a C4 20-36 mikrometrów. Wnioski: przy obranych parametrach, czyli średnicy kulki 5mm w łożysku o średnicy wewnętrznej 18-24mm (nie wiem nawet czy takie istnieje) oraz tym, że temperatura pracy łożyska nie przekroczy 120*C można śmiało stwierdzić, że rozszerzalność samej kulki nie zatrze łożyska z luzem C3, a co dopiero z luzem C4. Gdybyśmy nawet przyjeli, że pierścienie rozszerzą się o tą samą długość lub mniejszą, to i tak pozostanie nam jeszcze luz zapasowy w łożysku C3 przy wybranych parametrach.
Coraz bardziej jestem przekonany do tego, że luz C3 wystarczy do "naszych" silników, ale mam za mało konkretnych danych, żeby to udowodnić.
|